چند سال پيش با همكاري آقاي مرتضي مرزبان تصميم گرفتيم يك سي 130 مدل بسازيم در نتيجه شروع به جمع آوري اطلاعات در باره اين هواپيماي چهارموتوره نموديم . در اينترنت فقط تونستيم يك نقشه پيدا كنيم كه زياد جالب نبود بنابراين طبق معمول به روش خودم تصاوير سه وجهي اين هواپيما را پيدا نموده و اندازه بخشهاي مختلف آنرا استخراج كرده و كار ساخت را استارت زديم .

بدليل كم تجربگي تصميم گرفتيم بال را سه تكه بسازيم تا حمل و نقل مدل راحتتر باشد كه اين اولين اشتباه ما بود .  براي اتصال قطعات بال  به  همديگر از ميله هاي كربن به صورت نر و ماده استفاده كرده و بعد از 2 روز تونستيم بخشهاي اصلي بال را آماده نمائيم . بال آماده شده 2 متر طول داشته و دوعدد سروي استاندارد الورانهاي اون را كنترل ميكرد .

بعد از آماده سازي بال ، مشكلاتي براي آقاي مرزبان پيش اومد كه ادامه پروژه 3 سال به عقب افتاد . در تابستان سال 92 بود كه تصميم گرفتم بال آماده شده را از آقاي مرزبان تحويل گرفته و خودم به تنهايي دوباره پروژه را استارت بزنم . البته آقاي حامد نوابي بعد از شنيدن موضوع اعلام آمادگي كردند كه مايل به همكاري در ساخت اين پروژه ميباشند در نتيجه با ايشان شروع به ادامه دادن پروژه نموديم .

ما براي اتمام بال بايد مراحل زير را انجام ميداديم :
-- ساخت دو عدد شاسي موتور از تخته سه لايي 3 ميل
-- نصب شاسي موتورها به بخش مياني بال
-- نصب دو عدد باك سوخت در داخل شاسي موتورها  (باك هر موتور پشت خودش)
-- نصب دو عدد سروي گاز براي موتور ها
-- نصب دو عدد موتور سوختي الكلي با سايز 40  بر روي پايه (مانت) موتور با رعايت زواياي 3 درجه رو به پائين و راست
-- روكش نمودن بال با فوم 2 ميل سفيد 
-- رنگ آميزي سفيد بال

بعد از آماده شدن بال ، شروع به ساخت بدنه كرديم . آقاي نوابي پيشنهاد دادند كه براي ساخت بدنه مقاوم از  شابلونهاي دايره اي شكل از تخته سه لايي 3 ميل و اسكلت چوب روسي استفاده كنيم تا مدل توانايي تحمل وزن زياد بال را داشته باشد .  بنابراين چهار شابلون گرد ساختيم كه سه تاي آنها از تخته سه لايي و آخري از تخته فومبرد 5 ميل بود . (براي درك بيشتر شكل اسكلت بدنه به تصاوير زير دقت فرمائيد -- البته اندازه ها دقيق نيستند ) 

بطور خلاصه  ميتوان مراحل اصلي ساخت بدنه را بصورت زير بيان كرد :

1.  بريدن شابلون دايره اي شكل بدنه و خالي نمودن داخل آن 
2. بريدن ميله هاي اسكلت بدنه از چوب مقاوم و سبك مانند چوب بالسا هارد يا چوب روسي
3. نصب ميله هاي چهارگانه اسكلت به شابلونها با استفاده از چسب چوب
4. نصب دو عدد نوار باريك چوبي بين شابلونهاي شماره 2 و3 با زاويه 3 الي 5 درجه رو به بالا نسبت به راستاي بدنه جهت نگهداشتن بال روي بدنه ( بال به اين دو چوب از بالا پيچ خواهد شد )
5. سوراخ كردن محل پيچهاي اتصال بال به بدنه و نصب مهره خاردار در اين سوراخها 
6. نصب بخش وسطي بال به بدنه (اين بخش ثابت بوده و دو بخش ديگر به آن وصل ميشد)
7. نصب پايه چرخهاي عقب در محل مناسب (در نسخه اول چرخها در محل نامناسب نصب شده بود ولي در نسخه 2 و 3 اصلاح گرديد)
8. نصب پايه چرخ جلو و همچنين نصب سروي مربوطه  
9. ساخت و نصب سكان افقي و همچنين نصب سروي مربوطه 
10. ساخت و نصب سكان عمودي و همچنين نصب سروي مربوطه
11. پوشاندن كل بدنه با فومبرد 2 ميل رنگي 
12. ساخت دماغه مدل از فومبرد 5 و 3 ميل
13. رنگ آميزي كل بدنه به رنگ سفيد

     

 بعد از اتمام ساخت بال و بدنه بالاخره سي 130 مدل آماده پرواز شده بود . در يك صبح جمعه تابستاني ، به پارك ولايت تهران رفته و شروع به آماده كردن مقدمات كار نموديم . همانطوريكه در تصوير زير ديده ميشود قبل از پرواز بايد دماغه مدل را با چسب متصل نموده و دو تكه متحرك بالها را به بخش مياني متصل ميكرديم .

اولين پرواز نسخه اول :
بعد از نصب بالها وقتي از دو انتهاي بال گرفتيم متوجه شديم كه بال تاب تحمل سنگيني مدل را ندارد و به احتمال زياد هنگام پرواز دچار مشكل خواهد شد بنابراين با يك طناب نازك دو سر بالها را از زير مدل بهمديگر وصل كرديم تا مبادا بال در هوا كنده شود .

سپس باك سوختها را پر كرده و موتورها را به ترتيب تنظيم نموده و سعي كرديم دور آنها را يكسان كنيم كه تا حدي در اين كار موفق شديم . بعد از چك كردن تمامي قسمتها ، راديو را دستم گرفته و آماده پرواز شدم . اين پرواز در حضور 7 نفر از دوستان بخصوص آقايان مهدي طالبي و حسن گلوم زاده انجام ميگرديد كه زحمت كشيده و اونروز در زمين پرواز همراهيميان كردند .

بعد از خالي شدن زمين پرواز ، در اول باند گاز موتورها را فول كرده و شروع به حركت در وسط باند كردم . مدل بخوبي در مسير مستقيم حركت نموده و سرعتش هرچه بيشتر زياد گرديد ولي هرچه منتظر شدم تا مدل خودش از زمين كنده شود ، نشد كه نشد بنابراين مقداري الويتور دادم ولي بازهم اتفاقي نيافتاد و مدل با سرعت هرچه تمامتر روي باند مي دويد و دريغ از پرواز .

بناچار بازهم بيشتر الويتور دادم كه ناگهان مدل از زمين بلند شده و به حالت هاور رفته و استال كرد كه با بدبختي تونستم به حالت نرمال برگردانده  و بپرواز ادامه بدم .هنگام دور زدن مدل نوز آپ ميكرد كه با رادر گرفتن اين مشكل حل ميشد .

در اولين پرواز نتايج زير را بدست آوردم :
-- محل نصب چرخهاي عقب حدود 20 سانت عقبتر از محل درستش بود كه مدل خيل دير از زمين بلند ميشد .
-- هنگام دور زدن ، استفاده از رادر الزامي بود . (براي پرواز دوم ، الوران را با رادر ميكس كردم)
-- سر مدل سبك بود كه مجبور شدم از تريم زيادي براي الويتور استفاده كنم . (براي پرواز دوم اصلاح شد)
-- موتورها براي وزن 6 كيلويي مدل مناسب بوده و سي 130 از سرعت پروازي مناسبي برخوردار بود .
-- رويهم رفته پرواز اول براي خودم قابل قبول بود .


دومين پرواز نسخه اول و  كرش :
بعد از پرواز موفقيت آميز اول ، براي دومين پرواز پارك چيتگر را انتخاب نموده و بعد از ظهر همانروز به چيتگر رفته و بهمراه آقاي نوابي مشغول آماده كردن مدل براي پرواز دوم شديم . بعد از انجام مقدمات اوليه مدل را به اول باند تاكسي نموده و آماده تيك آف دوم شدم .

وقتي تراتل دادم تا موتورها دور بگيرند ، يكي از موتورها خاموش شد كه سريع آنرا روشن كرده و بعد از مقداري تنظيم ، دوباره تراتل داده و مدل را بحركت در آوردم . سي 130 مثل پرواز اول روي زمين با سرعت مي دويد ولي بلند نميشد كه با الويتور زياد از زمين كنده شده و دوباره به حالت استال رفت . بعد از كنترل مدل در حالت فول تراتل شروع به دور زدن روي بال چپ نمودم كه ناگهان ديدم صداي موتورها فرق كرده است .

تا بخودم بيايم كه چه اتفاقي در حال رخ دادن است موتور سمت چپ خاموش شده بود . خب شما فكر ميكنيد مدلي كه ترك موتورش به چپ بوده و همان لحظه در حال دور زدن روي بال چپ باشه و از شانس بدش موتور چپش هم خاموش بشه چي ميشه ؟؟؟
خب معلومه چيزي بهتر از استال اسپين نميتونه براش اتفاق بيوفته .براي سي 130 ما هم همين حالت افتاد و قبل از اينكه بنده بتونم كاري بكنم مدل باسرعت هرچه تمامتر به زمين برخورد كرده و بدنه خرد و خاكشير شد و بال هم از وسط شكست .

واما دلايل كرش اول :
-- استفاده از دو موتور سوختي دو زمانه چرا كه اين نوع موتورها بيشترين احتمال رفتن را دارند .
-- استفاده از موتور مشكل دار بعنوان موتور سمت چپ 

ساخت دومين نسخه از سي 130:
بلافاصله بعد از كرش نسخه اول با همكاري آقاي نوابي نشستيم تا مشكلات نسخه اول را بررسي نموده و آنها را در نسخه دوم حل كنيم .

براي نسخه دوم موارد زير را انجام داديم :
-- استفاده از چهار موتور الكتريكي بجاي موتورهاي سوختي (دوموتور ايمكس 2820 بعنوان موتورهاي اصلي و دو موتور ايمكس 2810 بعنوان موتورهاي كمكي)
-- استفاده از چهار اسپيد كنترل (دو اسپيد كنترل 60 آمپر براي موتورهاي اصلي و دو عدد اسپيد 30 آمپر براي موتورهاي كمكي)
-- استفاده از چهار باطري ليتيوم پليمر(دو باطري 5000 ميلي آمپر براي موتورهاي اصلي و دو باطري 3000 ميلي آمپر براي موتورهاي كمكي)
-- ساخت بال مقاوم با اسپار 4 ضلعي ، مناسب براي موتورهاي الكتريك
-- ساخت چهار عدد شاسي نگهدارنده موتور از تخته سه لا (براي اطلاعات بيشتر به بخش نكات مفيد ساخت مراجعه كنيد)
-- تعبيه محلي براي نصب باطري در داخل شاسي نگهدارنده هر موتور
-- نصب اسپيد كنترلها به شاسي هاي نگهدارنده هر موتور
-- ساخت بدنه سبكتر و كوتاهتر (در نسخه اول بدنه 20 سانتي متر بلندتر از سي 130 بود كه در اين نسخه اصلاح شد)
-- نصب چرخهاي عقب در محل درست (5 سانتي متر پشت مركز ثقل) 

در عرض يك هفته با همكاري آقاي نوابي توانستيم نسخه دوم را در كارگاه آماده كنيم كه البته بنده ساخت بال را بعهده داشته و ايشان ساخت بدنه را بعهده داشت . براي 5 شنبه هفته بعد مدل آماده اتمام ريزه كاريها بود كه با همكاري هم در كارگاه ساخت ، تا شب توانستيم مدل را آماده پرواز براي روز جمعه بكنيم .

در اين نسخه بدليل اينكه چهار عدد موتور، اسپيد و باطري استفاده شد ، وزن بال 4 كيلو شده و وزن بدنه حدود يك ونيم كيلو درآمد . بخاطر اينكه وزن بالا نرود شاسي موتورهاي اصلي را از تخته سه لايي 3 ميل و كمكي ها را از يك ونيم ميل ساختم چرا كه بدليل كوچكتر بودن موتورهاي كمكي فكر ميكردم نيروي زيادي به شاسي هاي كمكي وارد نميشود ولي  در ادامه فهميدم كه اين طرز فكر اشتباه بوده است .

يكي از مشكلات ما در اين مدل اين بود كه چهار موتور ،اسپيد و باطري يكسان نداشتيم و همين دليل باعث ميشد كه نتوانيم هرچهار موتور را با يك كانال كنترل نمائيم چرا كه در اينصورت باطريهاي كوچكتر بسرعت خالي ميشدند درحالي كه باطريهاي بزرگتر اصلي هنوز انرژي داشتند پس بناچار مجبور بوديم يه فكري براي اين مشكل بكنيم .
 
بنابراين براي كنترل آنها مجبور شدم با سيم Y اسپيد هاي اصلي 60 آمپر را بهم وصل كرده و آن را بعنوان كانال سوم در راديو تعريف كنم . ( البته بايد سيم قرمز يكي از اسپيدها قطع گردد) . براي موتورهاي كمكي نيز همين كار تكرار كرده ولي آن را بعنوان كانال 5 معرفي نموده و كنترل آن را بجاي تراتل به شستي گوشواره اي سمت چپ منتقل نمودم كه دراين حالت با تراتل ، موتورهاي اصلي و با گوشواره سمت چپ موتورهاي كمكي قابل كنترل بودند . ( بنده اين گوشواره ها را فقط در راديو آرورا هايتك ديده ام)


پرواز اول دومين نسخه :
بعد از ظهر روز جمعه به همراه چند تن از دوستان به پارك چيتگر رفته و مشغول آماده سازي سي 130 خودمون شديم . اين دفعه با توجه به الكتريكي شدن موتورها ديگر نگران از دست دادن موتورها نبودم ولي مطمئن نبودم كه دور موتورهاي الكتريك چپ و راست با هم يكسان باشند چرا كه يكي از موتورها كاركرده و ديگري كاملا نو بود .

نگرانيهايم  براي اين پرواز عبارت بودند از :
-- آيا موتورهاي الكتريكي براي وزن 5 و نيم كيلويي اين مدل مناسب هستند ؟
-- آيا دور موتورهاي اصلي چپ و راست يكي هستند ؟
-- آيا باطريها جواب يك پرواز خوب را ميدهند ؟
-- چه زماني براي استفاده از موتورهاي كمكي مناسب است ؟

براي اطمينان از پرواز موفقيت آميز نسخه دوم از استاد بي نياز نيز دعوت كرديم تا در زمين پرواز حضور داشته و قبل از پرواز همه موارد مهم را بررسي نموده و بعد از اوكي بودن همه چي پرواز كنيم تا اين مدل نيز به عاقبت نسخه قبلي دچار نگردد . استاد بعد از بررسي هاي كامل فقط از ضعيف بودن بال ايراد گرفتند و متذكر شدند كه احتمال دارد انتهاي بالها از مقاومت كافي براي يك پرواز مطمئن برخوردار نباشند .

ولي خب ديگر نميشد كاري كرد پس خود را آماده پرواز آزمايشي نسخه دوم نموديم . بعد از جا زدن به ترتيب باطريها ، كليه فرامينها را چك كرده و آماده تيك آف شدم . براي موتورهاي اصلي 2820 ايمكس ملخهاي شماره 12 در 6 الكتريك توصيه شده بود ولي من بعد از كلي گشتن همچين ملخي پيدا نكرده و بالاجبار ملخ 12 در 8 سوختي روي موتورهاي اصلي بسته و براي پرواز اول آماده شديم .

براي اطمينان از قدرت موتورها ابتدا روي زمين يه تراتل گرفتم كه به نظر خودم براي بلند كردن مدل از زمين كافي بود بنابراين مدل را بر سر باند تاكسي نموده و آماده تيك آف شدم. براي شروع موتورهاي اصلي را روشن نموده و تراتل را زياد كردم كه مدل در زمين خاكي چيتگر با گرد و خاك زياد شروع به حركت نموده و بعد از طي مسافتي حدود 20 متر به آرامي از زمين بلند شده و شروع به اوج گرفتن نمود .

طبق عادت هميشگي بعد از يك دور كامل و گرفتن ارتفاع مناسب ، دور موتورها را حدود 30 درصد كم نمودم كه برخلاف انتظارم ديدم مدل بشدت در حال كم كردن ارتفاع ميباشد پس نتيجه گرفتم كه در صورت نداشتن موتور از گلايد خبري نبوده و لندينگ حتما بايد با حداقل 40 درصد موتور انجام گردد .

در كل نتايج زير را از پرواز نسخه دوم بدست آوردم :
-- موتورهاي الكتريكي اصلي براي وزن 5 و نيم كيلويي اين مدل مناسب بودند
-- دور موتورهاي اصلي چپ و راست تقريبا يكسان بودند و بنده هيچ مشكلي از اين لحاظ نداشتم
-- باطريها براي يك پرواز 5 دقيقه اي كافي بودند و نه بيشتر (البته با ملخهاي 12 در 8 سوختي)
-- براي تيك آف و لندينگ نياز به استفاده از موتورهاي كمكي نبوده و بهتر است از آنها براي صرفه جويي در باطريهاي اصلي ، در اواسط پرواز استفاده نمود . 
-- مدل با توجه به وزن بالا و بال دو متريش از گلايد كافي برخوردار نبوده و هنگام پرواز و بخصوص لنديگ بايد حتما موتورها با حداقل 40 درصد قدرت خود كار ميكردند تا سي 130 ما يك لندينگ خوب و خوشگل بكند .
-- نسخه دوم برخلاف نسخه اول ، تيك آف خيلي نرمي داشته و در كل پرواز بهتر و متعادل تري نسبت به نسخه اول خود ارائه كرد. 

بعد از لندينگ قابل قبولي كه در پرواز اول داشتم مدل را تا محل استقرارمان تاكسي كرده و شروع به در آوردن چهار باطري و شارژ آنها شديم . بعد از حدود يك و نيم ساعتي كه باطريها تك تك شارژ شدند ، آنها را بمدل وصل نموده و براي پرواز دوم آماده شديم .

دومين پرواز و دوباره كرش :
براي پرواز دوم خواستيم كه تيك آف با تمام قدرت چهار موتور را امتحان كنيم در نتيجه به اول باند رفته و هرچهار موتور را روشن نموده و دور را بالا برديم تا مدل به آرامي از زمين بلند شد ولي هنوز يك متر از زمين ارتفاع نگرفته بود كه ناگهان موتور كمكي سمت راست از جا كنده شده و ملخش بال فومبردي را اره نموده و داغون كرد كه در نتيجه اين اتفاق بال شكسته و مدل به سمت راست چرخيده و قبل از هركاري به زمين برخورد كرد و دماغه و بال صدمه ديد .

واما دلايل كرش نسخه دوم:
تنها دليل اين كرش كنده شدن شاسي نگهدارنده موتور كمكي راست از اسپار بال بود (همانطوريكه در بالا گفتم شاسي نگهدارنده موتورهاي كمكي را از تخته سه لايي يك و نيم ميل ساختم كه نتوانست در مقابل فشار وارده تاب بياورد و شكست)

بعد از كرش دوم  آقاي نوابي كلافه شده و با جديت تمام بهم گفت آقاي حسنلو ميشه دست از سر اين مدل برداريم و بريم سراغ مدلهاي ساده تر تك موتوره . من هم اول موافقت كردم ولي بعد از يكساعت پشيمان شده و سعي كردم مخ ايشان را زده و دوباره براي همكاري ترغيبش كنم كه اون بنده خدا بعد از اينكه اصرار منو ديد گفت باشه نسخه سوم را هم ميسازيم ولي اگه اون هم در پرواز دوم كرش كرد قول بديد كه ديگه دست از سر سي 130 چهار موتوره برداريم من بناچار قبول كرده و برنامه ريزي نسخه سوم را از همان سر زمين شروع كردم .


ساخت سومين نسخه از سي 130:
براي ساخت نسخه سوم از اين مدل موارد زير را انجام داديم :
-- ساخت دوباره بال از فومبرد 5 ميل با اسپار 4 ضلعي
-- ساخت شاسي نگهدارنده مقاوم براي موتورهاي كمكي از تخته سه لايي 3 ميل
-- ساخت دماغه جديد از فومبرد
-- ساخت دريچه بار براي پرتاب چتر باز

در عرض يك هفته با همكاري آقاي نوابي توانستيم نسخه سوم را هم در كارگاه آماده پرواز كنيم . نسخه سوم همان مشخصات نسخه دوم را داشت كه به آن دريچه بار اضافه شده بود . بنده تا اون زمان براي هيچ مدلي دريچه بار نساخته بودم و نميدونستم اين دريچه بعد از باز شدن در هوا ، چه تاثيري در پرواز خواهد داشت و يا اينكه آيا وزن وسايل گذاشته براي پرتاب در محل بار ، مركز ثقل مدل را بهم نخواهد نزد ؟

با اين سوالات نسخه سوم را براي پرواز آماده كرديم . اينبار براي اطمينان از پرواز بدون مشكل و جلوگيري ازضايع شدن جلو مدلكاران ديگر ، اينبار در صبح يك روز كاري به پارك چيتگر رفته و در خلوت آنجا مدل را آماده كرديم . براي پرواز اول هيچگونه وسيله اي در محل بار قرار نداديم و تصميم گرفتيم پرتاب چترباز را به پرواز دوم موكول كنيم .

براي پرواز اول نسخه سوم ، آنرا به اول باند تاكسي نموده و با موتورهاي اصلي تيك آف كردم . سي 130 به آرامي از زمين بلند شده و شروع به اوج گرفتن نمود . در اين پرواز بعد از چند بار دور زدن دريچه بار را براي ديدن عكس العمل مدل هنگام باز شدن آن ، باز كردم كه تغيير بدي در پرواز ايجاد نكرد فقط مقداري از سرعت مدل كاسته شد كه دوباره دريچه را بسته و بعد از يك دور ديگر ، به آرامي لندينگ كردم .
با توجه به اينكه دو نسخه قبلي هردو در پرواز دوم كرش كرده بودند بنابراين نسخه سوم را با نگراني آماده پرواز دوم نموديم . تصميم داشتيم در اين پرواز دو عدد چترباز كه از كيسه زباله ساخته بوديم ، پرتاب نموده و طلسم كرش در پرواز دوم را بشكنيم .

بعد از شارژ باطريها ، آنها را به مدل وصل نموده و چتربازها را هم در دريچه بار قرار داديم . اين پرواز براي من حكم پرواز سرنوشت ساز را داشت و بايد طلسم كرش را مي شكستم . بنابراين با چند نفس عميق خودم را ريلكس كرده و به آرامي راديو را دستم گرفتم . مدل را تا اول باند تاكسي نموده و بعد از خودن چند دعا موتورها را روشن نموده و تيك اف كردم . سي 130 طبق معمول به آرامي از زمين بلند شده و اوج گرفت .

در دور دوم دريچه بار را كه با كانال 7 كنترل ميشد باز كردم كه چترباز ها بيرون پرتاب شده و به آرامي شروع به پائين آمدن نمودند .  بعد از پرتاب شدن هردوي چتربازها ، چند دور زده و با موفقيت تونستم لنديگ كرده و بالاخره بعد از حدود يكماه و نيم طلسم  كرش را بشكنم . من و آقاي نوابي تونسته بوديم با همكاري هم بالاخره يك مدل چهار موتوره را ساخته و با تمامي مشكلات آنرا به پرواز در آوريم و هيچ مشكلي ما را خسته نكرد و تا موفق نشديم دست از كار نكشيديم .

نكته جالب :
در زمين پرواز ، مدلكاران ديگر از پرتاب چتربازها خيلي بيشتر از پرواز يك مدل چهار موتوره 2 متري لذت برده و همه منتظر پرواز سي 130 و پرتاب شدن چتربازها هستند .

اكنون كه اين مقاله را مينويسم نسخه سوم سي 130 بيش از سه ماه است كه بدون هيچگونه مشكلي پرواز نموده و حتي يك كرش كوچك هم نداشته است  .

بايد بياد داشته باشيم كه شكست هميشه پلي براي پيروزي است . به اميد موفقيت همه دوستان و مدلكاران سازنده